Το Φαράγγι της Σαμαριάς αποτελεί μία από τις δύο περιοχές επίδειξης του έργου. Το Φαράγγι τη Σαμαριάς ανήκει στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς-Δυτικής Κρήτης που είναι εταίρος του έργου.
Τα Λευκά Όρη είναι μια περιοχή με ιδιαίτερη περιβαλλοντική σημασία. Μαζί με την οροσειρά του Ψηλορείτη αποτελούν τους δύο περιβαλλοντικούς πνεύμονες της Κρήτης. Είναι η μεγαλύτερη και δυτικότερη οροσειρά της Κρήτης, η οποία κυριαρχεί στο νησί.
Περισσότερες από 50 κορυφές της υπερβαίνουν τα 2.000 μέτρα ενώ παράλληλα, η περιοχή διαιρείται από πλήθος φαραγγιών που διασχίζουν τη γη σε προσανατολισμό Βορρά – Νότο για να καταλήξουν, τα περισσότερα από αυτά, στο Λιβυκό Πέλαγος. Ο συνδυασμός κορυφών μεγάλου υψομέτρου και μεγάλου αριθμού φαραγγιών συνυπάρχει μάλιστα σε μικρή ευθεία απόσταση (περίπου τριάντα χιλιομέτρων), γεγονός που συντελεί σε μια μοναδική ποικιλομορφία τοπίου.
Η “καρδιά” της οροσειράς είναι το Φαράγγι της Σαμαριάς. Λόγω της βιογεωγραφικής θέσης της Κρήτης, της γεωγραφικής απομόνωσης, της γεωγραφική θέσης μεταξύ τριών ηπείρων, της μεγάλης ποικιλίας των τοπίων, της παρουσίας μεγάλου εύρους κλιματολογικών συνθηκών και μικροπεριβάλλοντων, της μεγάλης ποικιλία γέω- και βιο-τόπων, των συνεχιζόμενων γεωλογικών διεργασιών και της μακροχρόνιας αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον, η περιοχή φιλοξενεί πλούσιο αριθμό ειδών χλωρίδας και πανίδας και παρουσιάζει υψηλό βαθμό ενδημισμού. Στην περιοχή των Λευκών Ορέων αναφέρονται 174 Ελληνικά ενδημικά taxa από τα οποία 24 απαντώνται μόνο στα Λευκά Όρη (στενότοπα ενδημικά) ή στη ευρύτερη περιοχή των Λευκών Ορέων, 97 είναι ενδημικά Κρήτης, 12 ενδημικά Κρήτης-Καρπάθου και τέλος, 41 από τα 174 είναι ενδημικά με ευρύτερη εξάπλωση στον Ελλαδικό χώρο. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι αν και η Κρήτη είναι 50 φορές μικρότερη από την Μεγάλη Βρετανία, έχουν τον ίδιο αριθμό ειδών χλωρίδας.
Αντίστοιχος είναι και ο πλούτος των ειδών πανίδας. Τα χερσαία μαλάκια παρουσιάζουν αυξημένο ενδημισμό που για την περιοχή του νοτιοδυτικού όγκου Λευκών Ορέων φθάνει σχεδόν το 33% των ειδών. Από τα αρθρόποδα, το ορθόπτερα εμφανίζουν ποσοστά ενδημισμού που στην περιοχή των Λευκών Ορέων φθάνουν το 35% των ειδών και τα Κολεόπτερα το 40% των ειδών τους. Επίσης, έχουν καταγραφεί 3 είδη αμφιβίων και 11 είδη ερπετών αλλά και 200 είδη πουλιών, τα οποία είτε έχουν παρατηρηθεί είτε υπάρχουν στη δυτική Κρήτη και έχουν οικολογικές απαιτήσεις που μπορούν να ικανοποιηθούν από τους τύπους οικοτόπων που υπάρχουν στα Λευκά Όρη. Στον αριθμό αυτό δεν περιλαμβάνονται είδη που εμφανίζονται πολύ σπάνια στην Κρήτη (π.χ. Ασπροπάρης). Στην περιοχή των Λευκών Ορέων υπάρχουν 32 είδη θηλαστικών με χαρακτηριστικότερο τον Κρητικό Αίγαγρο, ο πληθυσμός του οποίου για πολλές δεκαετίες έχει περιοριστεί στα Λευκά Όρη, εντός του σημερινού Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων και σε μία έκταση περίπου 72 sq.km.
Η ανθρώπινη παρουσία είναι επίσης σημαντική και εμφανής στην περιοχή. Μικρά χωριά στους πρόποδες των βουνών και εφαρμογή παραδοσιακών δραστηριοτήτων γεωργίας και κτηνοτροφίας συνδυάζονται με την προστασία και τη διατήρηση ενός εμβληματικού φυσικού και παραδοσιακού τοπίου.
Απόρροια των προαναφερθέντων είναι η περιοχή των Λευκών Ορέων, και ειδικότερα το φαράγγι της Σαμαριάς, να έχει βραβευτεί και διακριθεί τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Έτσι, οι διακρίσεις τις περιοχές είναι:
Αυτές οι πολλαπλές διακρίσεις αποδίδουν αναμφισβήτητα διεθνές κύρος και αποφέρουν δυνητικά αρκετά πλεονεκτήματα στην προστατευόμενη περιοχή. Παράλληλα, όμως συνοδεύονται και από αυξημένες απαιτήσεις και προκλήσεις, δεδομένου ότι η προσοχή εθνικών και διεθνών Φορέων και Οργανισμών είναι στραμμένη στην περιοχή, γεγονός που σημαίνει ότι η διαχείρισή της θα πρέπει να είναι πρότυπη και εμβληματική σε όλα τα επίπεδα. Παράλληλα, το προσωπικό που διαχειρίζεται την περιοχή, σε τοπικό επίπεδο, θα πρέπει να ενημερώνεται διαρκώς για τις εξελίξεις σε σχέση με τα Δίκτυα στα οποία είναι ενταγμένη η περιοχή, ώστε να διασφαλίζεται ότι σε κάθε χρονική στιγμή η περιοχή συμμορφώνεται με τις κατευθύνσεις που τίθενται.
Το φαράγγι της Σαμαριάς, εκτός από το διεθνώς αναγνωρισμένο περιβαλλοντικό του προφίλ, έχει ένα επιπλέον χαρακτηριστικό που σηματοδοτεί τον χαρακτήρα του τόπου. Αποτελεί προορισμό επίσκεψης για χιλιάδες περιπατητές από όλο τον κόσμο. Ενδεικτικά μόνο αναφέρεται ότι το 20% των επισκεπτών της Κρήτης που φτάνουν με πτήσεις charter από όλο τον κόσμο, δηλώνουν ότι ένα από τα μέρη που επιθυμούν να γνωρίσουν κατά την επίσκεψη τους, είναι το φαράγγι της Σαμαριάς. Σε αυτό τον αριθμό δεν υπολογίζονται οι επισκέπτες των Λευκών Ορέων γενικά, που ακολουθούν τις εκατοντάδες άλλες διαδρομές που προσφέρει ο τόπος, εκτοξεύοντας έτσι τον συνολικό αριθμό επισκεπτών της οροσειράς ανά έτος σε μερικές εκατοντάδες χιλιάδες.
Το διττό χαρακτηριστικό της προστατευόμενης περιοχής ως τόπος υψηλής περιβαλλοντικής αξίας και παράλληλα έντονης επισκεψιμότητας, καθιστούν την όσο το δυνατόν έγκαιρη πρόβλεψη και αντιμετώπιση των τυχαίων γεγονότων φυσικών καταστροφών (πυρκαγιές, πλημμύρες) ως προαπαιτούμενο για την υποδειγματική διαχείριση του αλλά και πραγματική ανάγκη προστασίας της φύσης και της ζωής.
Το XENIOS Project έρχεται να γεφυρώσει αυτή την αναγκαιότητα, αναπτύσσοντας ένα λειτουργικό σύστημα άμεσης, έγκαιρης και έγκυρης ενημέρωσης τόσο των δομών διαχείρισης της περιοχής όσο και των ίδιων των επισκεπτών, ενώ παράλληλα προσφέρει υπηρεσίες ποιοτικής ενημέρωσης τουριστικού περιεχομένου. Με τον τρόπο αυτό, η περιοχή αποκτά ταυτόχρονα ένα ψηφιακό ξεναγό και ένα οδηγό-επόπτη.
Πηγές:
